Last hebben van slechthorendheid

“Hebt u er last van? Vroeg de KNO-arts me destijds, nadat geconstateerd was dat ik niet goed hoorde. Ik was een jaar of achttien en had geen flauw idee. Wat was ‘er last van hebben’? Goed, ik begreep de leraar voor de klas vaak verkeerd, of niet, maar daarvoor leerde ik thuis wel drie keer zo hard. Ik hield de telefoonhoorn aan mijn linkeroor, wat een beetje onhandig was als je rechts bent, maar ach, een kniesoor die daarop let. Zo waren er tientallen kleine dingen waar ik me als vanzelfsprekend aanpaste aan mijn beperking. Dus ik denk dat ik ‘nee’ heb geantwoord op de vraag van de arts.

Slechthorendheid is een lastig iets. Je hebt weinig of geen referentiekader. Wat je niet ziet, kun je voelen of horen. Maar als je iets niet hoort, merk je dat vaak niet. Geluid kun je alleen maar horen. Wat je niet hoort, kun je niet zien en zeker niet voelen. Dat de vogeltjes uit de tuin langzaam verdwijnen, dat merk je pas als je er geen meer hoort en vooral als je ze, zoals ik na een CI, weer wél hoort. Wat weg is, is weg en dat merk je vaak niet. Zo gebeurt het heel vaak dat mensen niet merken dat ze slechthorend zijn. En als ze het al merken, denken ze vaak dat het wel meevalt. Hun omgeving merkt het echter des te meer en eerder.

In mijn boek is dat ook zo. Lia vindt ook dat haar gehoorverlies wel meevalt. Een CI? Daarvoor hoort zij nog veel te goed, denkt ze. Ze kan het wel met haar hoortoestellen doen! Haar dochter Iris vindt het echter niet meevallen. Zij merkt dadelijks dat haar moeder dingen niet goed hoort en dat luisteren haar veel energie kost. Lia is moe als ze uit haar werk thuiskomt en gaat op de bank liggen slapen. Of ze heeft niet gehoord dat haar dochter zei dat ze de volgende dag het eerste uur vrij heeft. Daar heeft puber Iris maar één woord voor: Stom! Dat zijn situaties waarin de ander goed merkt dat je slechter hoort maar zelf heb je dat niet in de gaten. Je weet immers niet dat je dochter dat gezegd heeft. De vermoeidheid wijt je vaak niet aan je slechthorendheid. We zijn allemaal wel eens moe. Ach, druk gehad op je werk, niet goed geslapen misschien en als vanzelf weet je niet beter of de vermoeidheid hoort een beetje erbij. Zo pas je je als slechthorende ongemerkt heel veel aan de veranderde situatie aan.

Op die manier kun je niet vragen aan een slechthorende of die last heeft van zijn/ haar gehoorverlies. Die zal al snel zeggen: “Nee hoor, daar heb ik geen last van.” Toch wordt die vraag nog steeds aan de slechthorende gesteld. Maar je zou dat niet zo moeten vragen. Beter zou zijn om die vraag aan de omgeving te stellen: “Heeft u als partner/ ouder/ kind er last van dat uw naaste niet goed hoort?” Dan kun je bijvoorbeeld zeggen: “Ja ik moet vaak herhalen wat ik gezegd heb.”

Dus zelfs KNO-artsen en audiologen, bij wie mensen met gehoorverlies dagelijks in de spreekkamer komen, begrijpen er vaak nog niet alles van. Het is dus aan ons, slechthorenden zelf, om hen te vertellen hoe het voor ons is. Dat we wel kunnen dénken dat we geen last van onze beperking hebben, maar dat onze omgeving er wel degelijk last van heeft.

Twitter Facebook LinkedIn Volgen