Slechthorend, doof of ik hoor niet zo goed?
Eerlijk is eerlijk, ook bij mij heeft het een tijd geduurd voordat ik uitkwam voor mijn handicap, voordat ik durfde te erkennen dat ik slechthorend was. Als ik mensen niet verstond, zei ik meestal: “Ik hoor niet zo goed.” Helaas werkte dat niet. In plaats van dat men duidelijker praatte en hun hoofd naar me toewendde zodat ik hun mond kon zien, kreeg ik meestal opmerkingen als: “Oh, ik hoor ook niet zo goed. Ik heb net een oorontsteking gehad.” Helaas, bij mij was meer aan de hand dan een ‘simpele’ oorontsteking. Niet dat een oorontsteking prettig is, ik heb het zelf ook gehad, maar dat bleek los te staan van mijn gehoorverlies.
Maar goed, toen bleek dat het niet zo goed werkte als ik dit soort vage dingen zei, ging ik er toe over om duidelijker te zeggen: “Ik ben slechthorend.” Dat was een flinke stap vooruit voor mij en het werkte een stuk beter. Men zag mijn hoortoestellen en met mijn woorden erbij, begreep mijn gesprekspartner dat ik niet om herhaling vroeg omdat ik ‘gekke Henkie’ ben, maar omdat ik hem of haar gewoon niet verstond. Nu mijn gehoor nog weer verder achteruit is gegaan, zeg ik soms ook wel eens: “Ik ben doof.” Maar dat roept vaak vraagtekens op bij mijn gesprekspartner. Hoe kan ze nou doof zijn en toch nog kunnen communiceren? Dat wordt dus niet geloofd. Slechthorend, ja, daar kunnen ze wat mee, maar doof? Vandaar dat er misschien in de volksmond ook wel wordt gepraat over ‘een beetje doof zijn’. Maar dat is raar, je bent doof of slechthorend, niet ‘een beetje doof’.
In het Engels heb je nog een gradatie tussen (ernstig) slechthorend en doof: profound. Het wordt vertaald als diep of diepgaand. Ik vind dat wel mooi gevonden: de curve van mijn gehoorverlies is heel diep. Maar in het Nederlands gebruik je de term ‘diep’ meestal niet voor gehoorverlies. Je hebt een paar gradaties slechthorendheid van mild tot ernstig en daarna ben je doof. Maar er wordt geen onderscheid gemaakt tussen het nog net kunnen horen van enkele geluiden, die versterkt kunnen worden met een hoortoestel, of helemaal niets meer kunnen horen. Men noemt in Nederland iemand doof vanaf een verlies van ongeveer 90dB. Dat is veel. Bedenk dat iemand met een dergelijk verlies de wekker niet meer hoort, het geluid van een mixer niet of nauwelijks, evenmin als het geluid van een zware vrachtwagen op zo’n 15 meter afstand. Om van spraak nog maar te zwijgen natuurlijk. Maar iemand met een verlies van 90dB kan nog net wel vuurwerk horen, of een drilboor. Want die maken nog meer lawaai. En met een goed hoortoestel lukt het zo iemand vaak ook nog wel om een één-op-één gesprek te kunnen voeren in een rustige omgeving. Dan is het natuurlijk verwarrend als zo iemand voor je staat en zegt: “Ik ben doof.” En dan heb je ook nog mensen zoals ik, of in mijn boek Lia, die een CI hebben. Kun je nóg beter, nóg meer verstaan! Geweldig! Dan ben je ineens niet meer doof, hooguit slechthorend. Maar als je het hoortoestel uit doet, hoor je niets meer, zonder CI zelfs die drilboor of dat vuurwerk niet meer. Dan ben je dus weer (helemaal) doof.
Ik snap dus best wel dat anderen het niet meer zo goed snappen. Hopelijk snap jij het na deze uitleg wel. En mocht je iemand tegenkomen die tegen je zegt: “ik hoor niet zo goed”, bedenk dan dat zo iemand misschien wel (ernstig) slechthorend is, maar er niet voor uit durft te komen. Ga zo staan of zitten dat die persoon je mondbeeld goed kan zien, praat rustig en duidelijk en herhaal zo nodige wat je gezegd hebt, dan komt het helemaal goed.
Groetjes, Saskia