Duidelijk articuleren

Voor mensen die doof of slechthorend zijn, is het essentieel dat zijn of haar gesprekspartner duidelijk articuleert. Als je mompelt, is spraakafzien veel moeilijker tot zelfs onmogelijk. Sommige goedhorenden denken dan dat je ook elk woord en elke lettergreep apart moet uitspreken. Zoiets als : Kun - je- me- goed- ver-staan?” Soms zelfs extra luid: “IK- ZAL- DUI-DE-LIJK- SPRE-KEN.” Helaas, dat werkt juist averechts. “Dat wist ik niet,” zei laatst een kennis die ik het vertelde. Ik was op mijn beurt verbaasd dat ze dat niet wist. Zo leren we van elkaar.

Maar nu de reden. Als slechthorende let ik niet alleen op het mondbeeld (liplezen, spraakafzien), maar ook op het ritme van een woord of zin. Zo heb je het woord ‘politie’ en het woord ‘politiek’. Als je naar de woorden luistert, hoor je dat de klemtoon van beide woorden op een andere lettergreep valt. Dat minieme klankverschil kan maken dat ik het woord herken. Maar als mijn gesprekspartner elke lettergreep apart uitspreekt, valt dat verschil weg en wordt het dus voor mij moeilijker te verstaan: gaat het gesprek over de ‘politie’ of over ‘politiek’? Als ik weet waar een gesprek over gaat, heb ik een soort ‘kapstokje’ om de rest van de klanken te kunnen plaatsen als woord. Gaat het over de politiek, dan begrijp ik dat wat ik versta als ‘utte’ ‘Rutte’ moet zijn en niet over iets dat gebeurt in ‘Putten’.

Niet alleen woorden hebben een soort ‘ritme’, ook zinnen hebben dat. Als je bijvoorbeeld een vraag stelt, gaat je stem aan het einde van de zin iets omhoog. Dat is een miniem verschil, maar ik hoor het wel en het helpt me, samen met je gezichtsuitdrukking, om te begrijpen dat je iets vraagt. Het ritme van zinnen en de klank van woorden is zelfs in elke taal anders. Zo luistert mijn man graag naar de radio. Niet alleen de Nederlandse, maar meestal de BBC, WDR of zelfs een Franse zender. En alhoewel ik de radio niet zonder hulpmiddelen kan verstaan (en Frans al helemaal niet), kan ik vaak goed onderscheiden welke taal er wordt gesproken (behalve als bijvoorbeeld een Fransman Engels spreekt, dan klinkt het voor mij nog steeds als Frans).

Misschien vraag je je nu af: Hoe moet ik dat doen? Wat is duidelijk spreken, duidelijk articuleren? Nou, als je rustig praat, scheelt dat al een heel stuk. Doe maar alsof je een speech moet houden. Die raffel je niet af met het tempo van Matthijs van Nieuwkerk, maar je spreekt rustig en daardoor meteen ook duidelijk. Dan kan ik je verstaan. Dank je wel daarvoor. En dank aan mijn kennis die me weer heeft geholpen om wat te verhelderen over slechthorendheid.

Twitter Facebook LinkedIn Volgen